Inhalt
Prawdopodobnie każdy trzymał kiedyś w dłoni klucz. Jednak nie wszystkie klucze są takie same - jest ich wiele rodzajów. Są przeznaczone do szerokiego zakresu różnych zastosowań. Poniżej zamieszczamy garść informacji, które trzeba znać, aby zrozumieć ten temat.
01.
Krótkie wprowadzenie do świata kluczy
Klasyczne klucze są zaprojektowane z myślą o stałej szerokości narzędzia („szerokość między szczękami”), która jest wytłoczona na uchwycie. Są też klucze regulowane, które można wykorzystać do chwytania elementów złącznych (nakrętek i łbów śrub) o różnej szerokości. Podsumowując, rozróżnia się siedem powszechnie stosowanych rodzajów kluczy :
- Klucze płaskie i klucze płaskie dwustronne
- Klucze nasadowe i do nakrętek
- Klucze płasko-oczkowe z grzechotką
- Klucz nastawny, typ angielski
- Klucz francuski
- Klucz do rur
- Klucz rurowy
W krajach europejskich dominuje system metryczny, dlatego rozmiar łba elementu złącznego i szerokość między szczękami klucza jest podawana w milimetrach. W Stanach Zjednoczonych i kilku innych krajach anglosaskich stosuje się system calowy, w którym rozmiary kluczy są mierzone w calach. Firma STAHLWILLE oferuje zarówno klucze metryczne, jak i calowe.
02.
Klucze płasko-oczkowe
Klucz płaski to prawdopodobnie najczęściej spotykany typ klucza. Dostępny jest w wersji do elementów złącznych o łbach sześciokątnych i kwadratowych. W większości modeli oś główki klucza jest przestawiona pod kątem około 15° w stosunku do uchwyty, który jest cienki lub płaski.
- Zalety: klucze płaskie lub płaskie dwustronne umożliwiają wykonywanie prac w ograniczonych przestrzeniach, a także nadają się do obsługi trudno dostępnych nakrętek i elementów mocujących.
- Wady: z kluczem płaskim zawsze wiąże się pewne ryzyko ześlizgnięcia się narzędzia i urazu.
03.
Klucze oczkowe
Klucze płaskie, klucze francuskie i nastawne chwytają tylko dwie powierzchnie płaskie elementu złącznego, natomiast klucze oczkowe obejmują cały łeb elementu złącznego. Oczko klucza może być zaprojektowane w sposób ergonomiczny, na przykład ustawione pod kątem, odgięte lub z dużym odgięciem.
- Zalety: klucze oczkowe są zdolne do przenoszenia znacznych momentów siły, w szczególności w przypadku sześciokątnych lub podwójnych sześciokątnych elementów złącznych. Ponadto ześlizgnięcie się narzędzia tego typu jest zdecydowanie mniej prawdopodobne niż w przypadku kluczy otwartych.
- Wady: klucze oczkowe gorzej sprawdzają się w warunkach ograniczonej przestrzeni, utrudnionego dostępu do elementów złącznych lub połączeń skręcanych i połączeń na przewodach. Wyjątek: są dostępne specjalne klucze oczkowe, tj. klucze do przewodów hamulcowych, które mają wycięcie, oraz klucze oczkowe otwarte przeznaczone do pracy w ograniczonych przestrzeniach.
04.
Klucze płasko-oczkowe z grzechotką
Klucze płasko-oczkowe z grzechotką to klucze płasko-oczkowe z dodatkowym mechanizmem zapadkowym, dzięki któremu można je obracać z powrotem, tj. w przeciwnym kierunku bez zdejmowania ich z łba elementu złącznego.
- Zalety: brak potrzeby zdejmowania i wielokrotnego ponownego przykładania narzędzia. Element złączny można dokręcać szybko i sprawnie, tak jak przy użyciu grzechotki. W przypadku kątowych kluczy oczkowych z grzechotką z odwracalnym kierunkiem działania mechanizm działa zarówno w kierunku ruchu wskazówek zegara, jak i w kierunku przeciwnym.
- Wady: podobnie jak w przypadku wszystkich kluczy płasko-oczkowych, konwencjonalny klucz płasko-oczkowy z grzechotką nie nadaje się do warunków ograniczonej przestrzeni ani do połączeń gwintowanych i rurowych. Wyjątek: klucz płasko-oczkowy z otwartą grzechotką, który dzięki niezwyklej cienkim ściankom może chwytać nakrętki, nawet w ograniczonej przestrzeni.
05.
Klucze otwarte nastawne
Rozróżnia się dwa typy kluczy otwartych nastawnych: klucz nastawny angielski i klucz francuski. Oba typy są bardzo podobne i nie są przeznaczone do jednego konkretnego rozmiaru elementu złącznego. Szerokość takiego klucza można regulować płynnie. Ich nazwy biorą się od ich regionów pochodzenia.
06.
Typ angielski
W przypadku tego narzędzia można dowolnie regulować odległość między dwoma szczękami zaciskowymi.
- Zaletą dla użytkowników jest to, że takiego klucza można używać do elementów złącznych w wielu rozmiarach i niezależnie od systemu – metrycznego lub calowego. W pewnym stopniu nadaje się również do miejsc instalacyjnych o ograniczonej przestrzeni oraz do chwytania płaskich przedmiotów.
- Wady: bardzo ścisłe dopasowanie tego narzędzia jest prawie niemożliwe. W przypadku niewłaściwego użycia może szybko dojść do deformacji i uszkodzenia szczęk. Z tego powodu ten rodzaj klucza nadaje się szczególnie do kontrowania oraz do wykonywania połączeń wymagających niskiego momentu. Ważne jest, aby ruchoma szczęka zawsze była skierowana w kierunku obrotu.
07.
Klucz francuski
W przeciwieństwie do klucza typu angielskiego, klucz francuski ma dwie szczęki i drobniejszy gwint.
- Korzyścią dla użytkownika jest to, że klucz francuski można również stosować w sposób uniwersalny, a drobny gwint pozwala na bardziej precyzyjne zaciskanie. Ponadto przy zastosowaniu dużego momentu można chwycić nakrętkę o tej samej wielkości do szczęki po przeciwnej stronie. Gwarantuje to, że szczęki pozostają równoległe do siebie nawet przy zastosowaniu dużych sił, ponieważ na narzędzie nie działa moment gięcia.
- Wady: ze względu na swoją konstrukcję, klucz francuski mniej nadaje się do stosowania w miejscach o ograniczonej ilości przestrzeni.
08.
Klucz do rur
Klucz do rur jest rodzajem klucza samozaciskowego. Jego szczęki są ustawione w przybliżeniu równolegle względem siebie, aby zapewnić mocny chwyt na łbie elementu złącznego.
- Zalety: klucz do rur łączy w sobie cechy klucza nastawnego z chwytakiem, dzięki czemu nadaje się do użytku z wieloma rozmiarami kluczy.
- Wady: nie nadaje się do stosowania do dużych momentów.
09.
Klucze rurowe
Klucze rurowe są wykonane z rur metalowych. Zazwyczaj mają dwa profile, po jednym na każdym końcu. Według nazewnictwa w normie DIN 896 są to „klucze rurowe z podwójną głowicą, typu B”. Jeden sześciokątny koniec klucza nakłada się na nakrętkę lub łeb śruby. Moment siły przykłada się poprzez obracanie klucza za pomocą poprzeczki wkładanej w otwór prostopadły do osi narzędzia.
Zalety: klucze rurowe są dostępne w wielu wersjach: od lekkich po solidne i ciężkie, od tanich po bardzo drogie. Kształt sześciokąta zapewnia dobre dopasowanie i otacza cały łeb elementu złącznego. Wielkość siły momentu można zmieniać poprzez dostosowanie długości poprzeczki lub ramienia dźwigni.
Wady: klucze rurowe nadają się tylko do łbów elementów złącznych z dostępem z góry.
Pozostałe rodzaje kluczy:
10.
Klucze hakowe
Klucz hakowy to specjalne narzędzie do zakręcania lub odkręcania nakrętek samozaciskowych z otworami. Rozmiar narzędzia zależy od zewnętrznej średnicy nakrętki samozaciskowej. Klucze te są dostępne w różnych wersjach, a także w postaci przegubowej.
11.
Klucze kołkowe
Klucze kołkowe często nazywane są również kluczami kołnierzowymi i stosowane są podczas dokręcania nakrętek z dwoma otworami. Ich kołki mocno wchodzą w otwory nakrętki, dzięki czemu można ją skutecznie poluzować lub dokręcić.
Serwis
2025© All Rights Reserved